De geleende blik van Karin Hanssen

Omslag: Track Report 12/1 The Borrowed Gaze/Variations GTB
De beelden die de Belgische kunstenares Karin Hanssen ons in haar schilderijen en tekeningen toont zijn op een merkwaardige manier niet van deze tijd. Iets in hun opbouw en kleur komt archaïsch over: hun datering lijkt minstens dertig jaar terug in de tijd te moeten gaan. Tegelijkertijd zijn het ook heel hedendaagse schilderingen. Misschien moeten we dus wel concluderen dat ze tijdloos zijn. Dat is precies hetgene waar Hanssen naar zoekt: naar tijdloosheid, naar algemeen geldige beelden die iets zeggen over de mensheid, dwars over alle tijdsbesef heen. Ze doet dat door 'oude' beelden te verzamelen - foto's en filmstills - die ontstellend nietszeggend zijn. Mensen passeren, kijken in de camera, picknicken. Hanssen vertaalt ze in schilderijen en tekeningen die een merkwaardig soort steriliteit uitstralen. In 1994, na het zien van de film 'The Thrill of it All' (Doris Day), begon Karin Hanssen haar schilderkunst toe te spitsen op het thema van het sociale determinisme. Ze introduceerde hierbij de flashback in haar schilderijen en tekeningen: het foto- en filmmateriaal (genre cinéma de papa, naoorlogse screwball komedies) dat ze gebruikt, verwijst naar een naoorlogse periode van het modernisme, waar de opwaardering van vrije tijd, privé-eigendom en hoop aan de orde was. Verder bevat haar werk verwijzingen naar de kunstgeschiedenis in het algemeen en meer specifiek naar de genreschilderkunst.

Het kunstenaarsboek "Track Report 12/1 The Borrowed Gaze/Variations GTB" (Uitgave Artesis Hogeschool Antwerpen 2012, oplage 400) maakt deel uit van Hanssens onderzoek in de kunsten. Doel van het onderzoek is na te gaan hoe in de hedendaagse schilderkunst gebruik wordt gemaakt van de 'flashback' door de werking ervan vanuit de praktijk te onderzoeken, te definiëren en af te bakenen naar vorm, inhoud en inzet. De documentaire "Returning the Gaze" bestaat uit 3 delen en gaat dieper in op het werk "The Borrowed". Klik hier voor een uitgebreid beeldverslag op: Betavillle. In "Track Report 12/1" worden geen afgewerkte resultaten van het onderzoek getoond maar enkel het afgelegde traject tijdens het werkproces. Fragmenten uit kunstgeschiedenisboeken, mailtjes, onderstrepingen en aantekeningen worden hierin meegenomen. De lezer krijgt de mogelijkheid door de ogen van de kunstenaar het werkproces te ervaren. In deze conceptuele uitgave neemt Karin Hanssen het werk 'De Vaderlijke Vermaning' (1654) van Gerard ter Borch als uitgangspunt voor nieuwe geschilderde interpretaties, parafrases, pastiches en herhalingen. Het originele schilderij was een groot commercieel succes. Tussen 1654 en 1750 werd de vrouw met het mooie satijnen gewaad herhaaldelijk afgebeeld, niet alleen door ter Borch zelf, maar ook door tijdgenoten en latere kunstenaars. De link tussen het ontstaan van de identieke herhalingen van deze rugfiguur en commercie die vraagt om haar te plaatsten in telkens een nieuwe context en nieuwe betekenis (pasticchio’s) maakt deze werken erg interessant ook zeker nu en bekeken vanuit de theorie van Walter Benjamin over het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceerbaarheid.

Vandaag, in het tijdperk van technische reproductie en elektronische simulatie, verwerft deze praktijk een nieuwe relevantie. Door de 17e eeuwse vrouw naar onze tijd te verplaatsen en nieuwe herhalingen te vervaardigen kunnen begrippen als auteurschap en artistieke toe-eigening kritisch worden onderzocht. Belangrijker is dat de uitgebreide herhaling ook fundamenteel de status van het originele beeld verandert. Door minimale wijzigingen in het geschilderde beeld aan te brengen markeert en becommentarieert het onderzoek van Karin Hanssen de verschillen met het conventionele beeld. Het onderzoek functioneert ook als een kunsthistorische en ideologische commentaar op de dynamiek van herhaling en varianten. Deze spanning tussen oud en nieuw toont de iconische vrouw van het verleden voor het eerst in al haar complexiteit en individualiteit.

De verplaatsing van ter Borchs vrouwenfiguur naar het hier en nu resulteerde in een installatie van Hanssen van tien synchrone herhalingen. In plaats van de vrouwenfiguur letterlijk te kopiëren zoals in de 17e en 18e eeuw werd gedaan (identieke seriële) en zo af te wijken van de identieke herhaling, ontstaat elk schilderij uit The Borrowed Gaze vanuit een zogenaamde ‘nulervaring’ om binnen de herhaling, het originele en unieke op te zoeken. De werken werden gemaakt aan de hand van reproducties en de kwaliteit van de foto bepaalde mee de vorm van het beeld. Door de kleine verschillen die hierdoor ontstaan in de verschillende versies, sluipt een vorm van persoonlijkheid in elke nieuwe vrouwenfiguur, wat haar een minimale identiteit verleent (bron: www.bamart.be).

"De geleende blik van Karin Hanssen" is i.s.m. Karin Hanssen tot stand gekomen.



Fragmenten uit:
Track Report 12/1 The Borrowed Gaze/Variations GTB
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...