Hans Gremmen vertelt over zijn fotoboeken en projecten, waarmee hij is genomineerd door de Rotterdam designprijs 2011.
Nieuwe, goedkopere technieken zorgen voor een impuls van kleine, in eigen beheer uitgegeven bundels van jonge fotografen. Deze activiteit vormt een interessante mogelijkheid voor grafisch ontwerpers.
Hans Gremmen toont ons hoe vruchtbaar samenwerking met fotografen kan zijn: drukwerkjes vol prachtige fotografie. We zien bijzondere technische- en procesmatige vondsten, oude en nieuwe technieken. Zijn samenwerking met fotografen, beeldend kunstenaars, architecten en musea gaat hij aan met groot respect voor de inhoud en het eigen handschrift van de opdrachtgever. Sommige uitgaven kunnen worden beschouwd als een kunstenaarsboek. Hij houdt zijn ingrepen als ontwerper zo ingetogen mogelijk door middel van beeldredactie en typografie. Gremmen: "Ik heb als ontwerper veel contact met derde; opdrachtgevers, collega's, drukkers, lithografen. Als ontwerper ben ik de schakel tussen inhoud en uitwerking; tussen input en output. Per project probeer ik en goede balans te vinden tussen deze partijen. Alles wat niet strikt noodzakelijk is wil ik buiten de poort te houden" (bron: Fotodok.nl). Het werk van Gremmen sluit daarmee aan op een Nederlandse traditie: de kunst van het vormgeven. Ook sluit hij aan op de Nederlandse traditie van het fotoboek. Beide brengt Gremmen daadwerkelijk een stap verder. Zijn samenwerking met de fotografen als
Jan Adriaans ,
Heidi de Gier,
Dieuwertje Komen,
Stephan Keppel,
Karin Krijgsman,
Claudia Kussel,
Petra Stavast,
Jaap Scheeren,
Erik Klein Wolterink en
Witho Worms in het
platform Fw: is daar exemplarisch voor (bron: Zefir7.nl).
Jorg Colberg vertelt over het boek "Cette Montagne, C'est Moi" van Hans Gremmen en Witho Worms.
Met bijzondere papierkeuzes, bind- en vouwwijzes, voegt Gremmen een extra rijkdom toe. Gremmen: "Onlangs is het boek "
Cette Montagne, C’est Moi"
(FW: Books, 2012 oplage 500) verschenen, wat ik heb gemaakt voor fotograaf
Witho Worms. Het boek is gedrukt op Sirio Black. Zwart papier dus. De fotografische afdrukken van Witho zijn ontstaan uit het zwarte pigment van steenkool, waar hij door ingenieuze fotografische technieken een afdruk van heeft gemaakt. Ik heb in het ontwerp gezocht naar een vertaling van dit proces. Ik wilde met het drukken van het boek beelden uit het papier laten opkomen. Dit is gelukt door met twee soorten wit te drukken en met Cyan, Yellow en Magenta. Al het zwart wat je ziet in dit boek is dus de kleur van het papier" (bron: de Monsterkamer).
De werkwijze van Gremmen is exemplarisch voor de symbiose die kan ontstaan tussen grafisch ontwerper en beeldenmaker. In het geval van "Cette Montagne C’est Moi" was hij ook niet bang de grenzen van het boek te verkennen. Toen ze begonnen wisten ze niet dat het mogelijk was, een boek op zwart papier drukken. Maar het kan, en het resultaat is verbluffend. De eerste laag bestaat uit witte inkt waarin het negatief is uitgespaard. Dan nog een laag wit met toevoeging van highlights die ook in de foto zitten. Vervolgens drie drukgangen in kleur: cyaan, magenta en geel. Ook nu zijn er verschillen in toon. De foto’s zijn schijnbaar lukraak op de pagina’s geplaatst waardoor ze over de randen heen lopen, maar door de Japanse bindwijze kun je ze toch helemaal zien. Als vanzelf glijd je als het ware door het boek, op ontdekkingsreis naar de verschillen, diep het zwart en de geschiedenis van de berg in (bron: PhotoQ.nl).
 |
| Fake Flowers in Full Colour |
Een ander project waar fotografie, digitale en analoge (druks)techniek bij elkaar worden gebracht is in het kunstenaarsboek "
Fake Flowers in Full Colour" (FW: Books, 2009). Het in samenwerking met
Jaap Scheeren geïnitieerde project ‘Fake Flowers in Full Colour’ (2008-2009) onderzoekt de vertaling van fotografie naar full colour drukwerk. Een driedimensionale kleurscheiding op basis van een stilleven van bloemen gereconstrueerd in de vier drukkleuren cyaan, geel, magenta en zwart. Deze werden los van elkaar gefotografeerd en vervolgens over elkaar heen gedrukt wat het beeld 'Fake Flowers in Full Colour' heeft opgeleverd. Het beeld is object geworden. Het beeld staat op zichzelf. Het lijkt van de realiteit losgeweekt en is daar, tegelijkertijd, wil het leesbaar en begrijpbaar blijven voor het publiek, in sterke mate van afhankelijk. Een foto is een synthese, een compositie van verschillende lagen. De moeilijkheid is dat je als toeschouwer van het experiment zweeft tussen die ‘onzichtbare’ aard van het beeld (de gelaagdheid) en het beeld (het boeket), tussen zijn eigenheid en wat diezelfde eigenheid (nu, in de toekomst) voor een mogelijkheden biedt. Dit probleem wordt nog complexer doordat het een experiment betreft in en met kleur. Opnieuw zijn onderwerp en object één geworden.
 |
| Omslag Serendipity |
 |
| Serendipity |
De afbeeldingen in het kunstenaarsboek "
Serendipity" (Roma Publications 2008 oplage 750) zijn gevonden bij Paul Wyber bij 'WyberZeefdruk' in Amsterdam. Het zijn 'inschietvellen' van affiches die Wyber drukt voor ontwerpers als Meuvis & van Deursen, Lex Reitsma, Gielijn Escher, Jan Bons en vele anderen. Alle affiches zijn 118 x 84 cm en gedrukt tussen 2004 en april 2008. In het boek verwijst Gremmen naar de definitie van "Serendipity": Het doen van onverwachte ontdekkingen, door toeval en opmerkzaamheid. Voor het eerst genoemd door Horace Walpole (1717-1797) in een brief. Hij leidde de naam af van het sprookje "De drie prinsen van Serendip", waarin de zonen van de koning "talrijke ontdekkingen deden, bij toeval en uit scherpzinnigheid, waarnaar ze niet op zoek waren". Gremmen: "Serendipity is een vorm van toeval waarbij je een doel voor ogen hebt, maar op weg naar dat doel ontdek je zaken die van groter belang zijn dan datgene waar je naar op zoek dacht te zijn. In 2008 stelde ik een publicatie samen met deze titel. In deze publicatie toon ik misdrukken die ik bij de zeefdrukker Paul Wyber vond. Ik maakte voor hem een website van zijn affiches en ander zeefdrukwerk. Bij het aanleggen van het archief voor deze site stuitte ik op een stapel drukwerk van ongeveer anderhalve meter hoog. Prachtige druksels, hetzelfde formaat als de posters die hij altijd drukt (118 x 84 cm), maar eindeloos veel gelaagder en ongrijpbaarder. Het bleken inschietvellen te zijn die Wyber gebruikte om tests voor de kleur te doen en om te kijken of de stand van de drukvorm goed is. Om papier te sparen gebruikte hij oude posters. Dit levert spontane en onbedoelde composities op" (bron: Fotodok.nl).
 |
Reminiscense: "Toen ik deze twee glijbanen zag werd de wereld
een stuk overzichtelijker. Het kan dus toch: twee dingen maken
die identiek zijn en tegelijkertijd elkaars tegenpolen". |
 |
"Telkens als het kamermeisje van dit hotel in
Las Vegas de was hier naar binnen duwde
beschadigde ze de deur. Maar de kar duwen
en tegelijkertijd de deur openen was geen
optie. Daar is een volle kar te groot en te
zwaar voor. Die moet je duwen, die kun je
niet trekken. De oplossing voor dit probleem
is zo eenvoudig dat een ontwerper het
nooit had kunnen bedenken". |
Het kunstenaarsboek "
Reminiscense, an inventory of ideas and accidents" (Mediabus 2011) is gemaakt als antwoord op de vraag van de uitgever om de essentie van grafisch ontwerpen in 48 pagina's duidelijk te maken. Naar aanleiding van dit boek met daarin ongeveer 70 foto's zegt Gremmen: "In 2001, I bought my first Olympus Mju; a great analog ‘point & shoot’ camera. It is my escape-tool for documentating situations that I could never forsee to run into. Sitautions that I want to remember. I made some-thousand of these visual notations in the past 10 years. Your question was a good reason for me to make a selection. For me these images are about the essence of my design-practise. Design for me is about making compilations of things that are constantly referring to other subconscious layers. In a way all things we see and encounter are echoes of things that are already among us. I guess Plato would say that our perception and recognition is possible because the mind has seen the universal forms of all things in a previous disembodied existence. But the booklet is also a celebration of the beauty of imperfection and irrational things that surround us. For me it comes very close to the Serendipity-project i made before. That publication was also dealing with the beauty of the unintended" (bron: Mediabus.org). "... ik heb een zwak voor dingen die niet meedoen. Dingen die weigeren mee te gaan in de uniformiteit van de dag. Als ik ze tegen kom dan leg ik ze vast. Zonder omlijnd plan. Gewoon om ze te bewaren...".
